پیشینه تاریخی نقده:
سیمای عمومی سولدوز نام قدیمی شهرستان نقده پس از دوران سوم زمین شناسی تشکیل گرفته است و بنا به شواهد طبیعی و کشف فسیل های جانوری و گیاهی در دامنه کوه های لاواشلی(جنوب غربی نقده) که در این منطقه در 500 میلیون سال قبل در زیر آب قرار داشته است.
از طرفی وجود تپه حاجی فیروز در هشت کیلومتری شمال شرقی نقده با توجه به کاوش های باستان شناسی حاکی از زیست و اسکان انسان ها و اقوام دوران ابتدایی و شروع عصر سنگی در منطقه است و تپه مذکور یکی از قدیمی ترین تپه های باستانی نه تنها آذربایجان غربی بلکه ایران و جهان محسوب می شود. با این حال مهمترین مشخصه تاریخ باستان منطقه نقده تپه حسنلو با جام زرین که شهرت جهانی دارد و بیش از 55 تپه باستانی بزرگ و کوچک دیگر است که در پهنه جلگه نقده جای گرفته اند، با استفاده از اسناد و منابع موجود می توان بیان کرد: دشت سولدوز در دوران باستان تحت نفوذ طوایف بومی ایران از قبیل ماننا، اورارتو، آشور، لولوبی، گیلزان، هوری، سکا، مادها و سپس پارت ها ساسانیان و اعراب قرار گرفته و در ادوار بعد از اسلام باز هم اقوام دیگر ترک زبان چون غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و…. در آن ساکن شده اند و منطقه بعدها تحت تسلط مغول در آمده و در ازمنه های بعدی ائلخالار، آق قویونلو، طوایف افشار اورمی و مقدم مراغه روستاهای در نقده بوجود آوردند.
در زمان فتحعلی شاه قاجار ایل قره پاپاق از قفقاز به این ناحیه مراجعت کرده و سکنی گزیدند و بر کشت گندم و برنج و پرورش درختان میوه و دامداری پرداختند. شهرستان نقده از سال 1337 شمسی تحت عنوان بخش سلدوز جزء بخش های تابع شهرستان ارومیه محسوب می شد و مرکز بخش روستای راهدانه بود که در سال 1342 شمسی مرکز بخش به نقده منتقل گردید و در سال 1347 نقده از بخش سلدوز به فرمانداری تبدیل و برابر تقسیمات کشوری در آن موقع با 2000 کیلومتر مربع وسعت شامل دو بخش مرکزی – اشنویه اعلام گردیده است و بعد از 28 سال با افزایش جمعیت بخش اشنویه در جریان سال 1375 بر اساس تقسیمات کشوری بخش اشنویه از شهرستان نقده منتزع و با تبدیل محمدیار به بخش شهرستان نقده با دو بخش مرکزی و محمدیار شناخته شده است.
پیشینه تاریخی نقده
